|
Evrim 101Y:Evrimin ilerleme hızı konusunda rakip hipotezler
Evrimin ilerleme hızı hakkında rakip hipotezler
Fosil kayıtlarını incelerken, sık sık evrim “patlamaları” gözlemlediğimiz izlenimine kapılırız. Örneğin kaya katmanları arasında bir soyun fosillerini inceliyor olalım: Alt tabakadaki bir kayada, ata olan 1 numaralı türü bulursunuz. Bir sonraki kaya tabakasında ise 2 ve 3 numaralı türleri... 2 numaralı tür, ata olan 1 ile aynı görünüyor. Tür 3 ise morfolojik olarak farklı duruyor, fakat ata 1'in soyundan geldiği de gayet ortada. Burada ne olmuş olabilir?
Yaşam tarihinde neyin ne zaman olduğunu açıklamaya çalışan farklı hipoteziler vardır. Bu hipotezleri, fosilleşmiş zaman kesitleriyle karşılaştırdığımızda, bazen birçok almaşık hipotez, aynı fosil verileri ile tutarlı görünürler (aralarından birini seçemeyiz). Dolayısıyla, aşağıdaki hipotezlerden hangisinin evrimin ilerleme hızını en doğru şekilde açıkladığını belirlemek için daha çok kanıta ihtiyacımız var.
Tedrici değişim - soyların yavaş yavaş ve devamlı çeşitlenmesi
Evrimdeki “sıçrama” aslında jeolojik bir yanılsamadır. Sırf iki kaya tabakasının oluşumu arasında geçen zaman çok uzun (örneğin 5 milyon yıl) olduğu için, evrimsel değişim sıçrama gibi görünmektedir. Aradan geçen zaman içinde tür 3, bir dizi geçiş biçimiyle tedrici bir şekilde ata 1'den farklılaşmıştır, ama bu esnada geçiş biçimleri fosilleşip korunmamıştır.
Kesintili denge - bir türleşme olayına bağlı büyük miktarda değişimin kısa sürede gerçekleşmesi
Tür 2 ve tür 3, ata 1'den sadece 10 bin yıl daha gençtir ve bu türleri birbirine bağlayan tüm evrimsel değişim kısa bir süre içinde gerçekleşmiştir. Burada, evrimdeki "sıçrama" gerçekten de bir sıçramadır. Ata 1 ve tür 3 arasında elbette geçiş biçimleri bulunmaktadır, ama bunlar öylesine kısa bir süre varolmuşlardır ki fosil kayıtlarında korunamamışlardır.
Makromutasyon - geçiş biçimleri olmadan, büyük bir mutasyon ani evrimsel değişime yol açar
Burada da evrimdeki "sıçrama" gerçek bir sıçramadır - çok kısa bir süre içinde çok fazla evrimsel değişimin gerçekleşmesi söz konusudur. Radikal değişikliklere yol açan bir mutasyon, ata 1'in bazı torunlarının 3 numaralı türe dönüşmesine neden olmuştur. Böyle mutantlara zaman zaman “umut vaad eden canavar” denildiği de olur. Bu hipotez de fosil kayıtları ile tutarlıdır. Ancak başka alanlardaki gözlemler, bu tür hem aşırı hem uyarlı mutasyonların gerçekleştiğine dair bir kanıt sunmamaktadır. Yine de, canlıların gelişimini etkileyen mutasyonların çok etkili fenotipik sonuçları olabilir, bu gibi mutasyonların da yaşamın evriminde önemli roller oynamış olmaları ihtimal dahilindedir.
|
